Las chargiadas d'alp da l'Appenzell e dal Toggenburg

Las chargiadas d'alp classicas enturn il Säntis han ina choreografia tradiziunala. Il til vegn manà da las chauras appenzellaisas, accumpagnadas da mattas e mats en costums. Alura vegn il signun en ses costum cumplet cun las chautschas melnas liadas sut il schanugl e cun la sadella da lain vi da la spatla. I suondan trais vatgas cun lur plumpas, trais accumpagnaders en il costum da dumengias cun las chautschas brinas e sper els in ulteriur signun en il costum cumplet. Alura seguan la muaglia ed il possessur dals arments, savens accumpagnà dal chaun pastur appenzellais, dal «Bläss». Il char che transporta ils utensils da lain fa la fin dal til.

In caracteristicum da la chargiada d'alp èn las plumpas da las vatgas manadras. Ellas èn accordadas ina cun l'autra e servan sco accord da basa permanent (bordun) per il «Zauren», in lung jodel natiral senza pleds. Duvradas vegnan ellas er per il «Schellenschötten»; qua muventan ils signuns las plumpas cun moviments ritmics controllads, uschia ch'ellas cumenzan a tunar. En il Toggenburg vegn festegiada suenter la chargiada d'alp la fiera d'alp («Älplerchilbi») sin la Sellamatt. Durant la stad d'alp han lieu en il Appenzell il tramegl d'alp («Alpstobete»), la festa da Jakobi («Jakobifeier») ed il ball dals signuns («Sennenball»). La fin da la stad d'alp han lieu las exposiziuns da muvel.