L’alpinissem

L’alpinissem designescha ina pratica da sa mover en las muntognas che cumpiglia sper diversas tecnicas da chaminar e sa spustar sin terren senza sendas er cumportaments adattads envers privels sco crudada da crappa e sfessas da glatschers. L’alpinissem sa differenziescha damai claramain dal ir en muntogna sin vias e sendas preparadas ed er dal ir cun skis sin pistas segiradas. La basa da la pratica da l’alpinissem è ina cultura cumpartida tranter quels ch’al pratitgeschan che cuntegna savidas e capacitads specificas pertutgant l’ambient alpin, l’istorgia da las praticas e las valurs vividas dentant er pertutgant tecnicas da rampignar e da duvrar sugas, zappunets e charpellas. Questa cultura da l’alpinissem cuntegna er opiniuns e sensaziuns esteticas davart la bellezza da tschertas rutas, l’eleganza dals moviments ed il giudiment da la cuntrada. Diversas associaziuns contribueschan cun curs e scolaziuns a la tradiziun da l’alpinissem da generaziun en generaziun. Questas praticas e questa cultura s’han sviluppadas sut influenza britannica dapi la mesadad dal 19avel tschientaner e s’èn differenziadas ozendi en divers tips e varietads. Parallelamain èn er sa sviluppadas l’occupaziun e confruntaziun artistica e litterara cun la tematica da las Alps e da l’alpinissem. Las grondas sfidas da l’alpinissem en il 21avel tschientaner èn ils conflicts d’interess dals divers acturs en las cuntradas muntagnardas ed il stgaudament dal clima.