No e Wili (gieu sut tschiel avert)


Sparta:
Arts figurativs
  • Praticas socialas
Chantun:

Descripziun

Il gieu sut tschiel avert «No e Wili» tutga tar las occurrenzas las pli tradiziunalas da la scena svizra da gieus al liber. Dapi l'onn 1924 vegn preschentà il gieu sut tschiel avert en intervals irregulars. Tut en tut passa 123'000 aspectaturas ed aspectaturs han visità las otg inscenaziuns d'enfin ussa. Suenter l'onn 1924 han quellas gì lieu ils onns 1930, 1957, 1986, 1991, 1998, 2007 e 2016. Fin 300 acturas ed acturs laics e passa 100 gidantras e gidanters da la regiun laschan reviver il temp medieval en moda impressiunanta davant la culissa singulara dal Rathausplatz da Stein am Rhein.

Giugada vegn ina ditga captivanta che sa basa sin l'istorgia tradiziunala dal 15. tschientaner da Stein am Rhein. Il gieu al liber era vegnì scrit da l'archivar da la citad da Stein am Rhein Heinrich Waldvogel (1891–1981). El ha adaptà l'onn 1924 la ditga «No e Wili» ad in gieu dramatic en quatter acts. «No e Wili» vul dir «anc in mument pazienza». Cun quest clom duai in pasterner avair gudagnà temp l'onn 1478 per ils da Stein am Rhein, ch'eran fidaivels attaschads dals confederads, per sa dustar cun success cunter in'attatga habsburgaisa, incitada da lur burgamester traditur Hans Laitzer. Dapi il november 1981 è responsabla in'uniun per la realisaziun periodica dal gieu al liber. L'ultima producziun da l'onn 2016 ha gì lieu en il rom da las festivads medievalas dal giubileum «600 onns Concil da Constanza».

Gallaria d'illustraziuns

  • Il Rathausplatz a Stein am Rhein (Stein am Rhein, 2017) © Bruno Sternegg
  • Construcziun da la tribuna da lain per la preschentaziun (Stein am Rhein, 1924) © No e Wili Verein Stein am Rhein
  • Vista sin la tribuna davant la chasa municipala (Stein am Rhein, 1924) © No e Wili Verein Stein am Rhein
  • Musicants (Stein am Rhein, 1924) © No e Wili Verein Stein am Rhein
  • Gruppa d'uffants che sautan (Stein am Rhein, 1998) © No e Wili Verein Stein am Rhein
  • Scena cun ina manadira (Stein am Rhein, 2016) © No e Wili Verein Stein am Rhein
  • Ils ultims pleds da Hans Laitzer, ch'è vegnì condemnà a la mort (Stein am Rhein, 2016) © No e Wili Verein Stein am Rhein

Referenzas e dossier

Publicaziuns
  • Kurt Bächtold, Martin Dietsch, Ursi Fröhlich, Hans Grüninger, Richard Meier, Rolf C. Müller, Hansruedi Schneider, Max Ruh: Spiel und Theater. Themenheft. Schaffhauser Magazin 4/2000

  • Christian Birchmeier: «No e Wili»-Freilichtspiele Stein am Rhein. In: Schaffhauser Magazin 4/2000, p. 32–33

  • Nick Dutli, Andreas Netzle, No e Wili Verein (Ed.): No e Wili Stein am Rhein. Erinnerungen an die Freilichtspiele 1986. Schaffhausen, 1987

  • François de Capitani: Festspiel. In: Historisches Lexikon der Schweiz (Band 4). Basel, 2005, p. 485–486

  • Erwin Eugster, Michel Guisolan, Katja Hürlimann, Adrian Knoepfli, Dieter Füllemann: Stein am Rhein. Geschichte einer Kleinstadt. Stein am Rhein, 2007

  • Liliana Heimberg, Yvonne Schmidt, Kathrin Siegfried (Ed.): Freilichttheater – eine Tradition auf neuen Wegen (Lebendige Traditionen in der Schweiz 3). Baden, 2015

  • Ursula Junker-Meier, Karl Hirrlinger: «NO E WILI» Festspiele. In: Schaffhauser Mappe 1987. Schaffhausen, 1987, p. 10–12

Dossier